Amerikan Hava ve Deniz Kuvvetleri'nin 2. Dünya Savaşı sırasında  edindiği deneyimler dikine iniş kalkış yetenekli  VTOL (Vertical Take Off  and Landing)  bir  uçağın çok gerekli olduğunu ortaya çıkardı. Deniz Kuvvetleri; büyük geniş güverteli uçak gemilerinin gerçekte ne kadar savunmasız ve büyük hedefler olduğunu  Pasifikte uçak gemisi kayıpları ile görürken,  Hava Kuvvetleri ise, Avrupa’da sabit havaalanlarının kolaylıkla ele geçirilebileceğini gösterdi. Ortaya çıkan sonuç, gelecekteki bir savaşın ilk 24 saat içerisinde kazanıp kaybetmenin mümkün olduğu, bunun da  havaalanlarının kaybedilmesi ile yakından ilintili olduğuydu... Bu yüzden, her iki birim de motor performanslarındaki süratli gelişmeye paralel olarak 1947'den itibaren konu  ile ilgili bir dizi tasarım çalışmasını  destekledi. Deniz kuvvetlerinin, savaş sonunda ele geçirilen Alman tasarımlarından Focke-Wulf “Triebflugel” den hareketle başlattığı bu çalışmalar Convair firmasınca  Dünyanın başarıyla denenen,  ilk protip VTOL uçağının yarattı. XFY-1 Pogo.... Steve Ginter ile, uçağın test pilotu “Skeets” Coleman tarafından yazılan bu ince kitap  testler sırasında ve günümüze dek korunan protopinin yeni  çekilen fotograflarını ve oldukça teknik bir  metni  içeriyor. Test pilotu tarafından yazılmış olan, uçuş karakteristiklerinin anlatıldığı bölümün ardından, Uçağı uçuş sırasında, başka bir uçakla (chase)  izleyen Convair test pilotu B.J. Long’un izlenimleri geliyor. Sonraki, çok ilginç bölümde ise gene “Skeets” Coleman tavana bağlı kablo ile emniyete alınmış olarak, bir zeplin hangarı içinde nasıl kalkış ve iniş çalışmalarını yaptıklarını anlatıyor. İlk elden yazılmış bu tecrübe gerçekten  etkileyici.

Uçağın Güç ünitesi Allison YT-40  turboprop motoru ve uçağın motor yuvası ile ilgili bir dizi fotograf, uçağın modelini yapmak isteyecekler için ideal ! (aynı aks üzerinde ters yönlerde dönen iki pervaneyi çeviren bu motor aslında iki adet   Allison T-38 turboprop motorun tek bir dişli kutusu ile birleştirilmesinden oluşuyor. YT-40 dan öğrenilen dersler, Lockheed C-130, P-3 ve Convair 580 uçaklarında kullanılan başarılı turboprop motorları üretmekte kullanılmış.)  Kitapta yer alan, tümü siyah beyaz fotograflar genel olarak oldukça büyük. Otuziki sayfalık bir kitabı doldurmak için bu  büyüklükte fotograflar kullanıldığı düşünseniz bile, bu durum biz modelciler için oldukça yararlı. Mesela: daha önce pek az ve oldukça küçük rastladığım fotograflardan, uçağın metal olan yüzeyinin nisbeten tonsuz, panel değişikliği göstermeyen bir yapısı olduğunu düşünmüştüm. Fakat kitaptaki pek çok fotograf uçağın kaplama panellerinin değişik tonlarda olduğunu açıkça gösteriyor. Ayrıca, elimdeki ve yapmayı düşündüğüm eski Hawk modelindeki çok sık  perçin sıralarının o kadar da “uydurulmuş” olmadığını fark ettim.

Sadece havacılık tarihi meraklılarını değil, modelcileri de düşünmüş olan  bay Steve Ginter kitabın son iki sayfasını mevcut modellerin tanıtımına ayırmış. Oldukça kısa bir özet halinde olsa da, bulabileceğiniz modellerin özelliklerinin incelendiği ve fazla detaylı olmayan ölçekli  görünüşler, kesitlerin verildiği  bu bölüm  oldukça faydalı.  

Bir modelci olarak kitaba getirilebilecek  eleştiri, yeterli detayda çizimlerin ve  kokpit, iniş takımları gibi detay alanları ile ilgili  fotograflarının yeterli olmayışı olabilir.  (kalkış ve iniş dikine yapıldığından oldukça  garip bir fırlatma koltuğu kullanılmış, dikey yerleştirlen koltuk  uçak yatay uçuşa geçtiğinde  pilot fırlayıp gitmesin diye  dikey ekseni üzerinde hareket  ediyor (!) ama bu  alingirli düzeneği kitapta görmek olası değil  maalesef.  

Steve Ginter tarafından hazırlanan bu seri,  genel olarak 50’li yıllarda Amerikan Deniz Kuvvetleri için  tasarlanan konsept uçakları  inceliyor. Söz konusu uçaklar hakkında da fazla bir döküman bulmak olası değil. Yukarıdaki eleştiriye rağmen bence,  beyefendinin yayınları bu boşluğu iyi dolduruyor.  İlgi duyduğunuz alansa, işe yarayabilecek bu kitaplar tam size göre...

İyi Okumalar

Ahmet Dönmez