Merhaba. Günlerden bir gün merak edip bir kutu plastik model aldınız veya eşiniz kaza ile size bir model hediye etti. Yiğitliğin onda birlik kapsamında bitirilmesi gereken bu "şey" in nasıl yapılacağına dair de hiç bir bilginiz yok diyelim. Biraz mantık yürüterek, biraz sağdan soldan araştırarak veya internet ortamında ulaşabileceğiniz bilgi kırıntıları ile tamamlamanız mümkün. Ancak bunu bir hobi (uğraş) olarak edinmek istiyorsanız size buna nasıl başlayabileceğinizi anlatan bu yazıyı kaleme aldım. Burada okuyacaklarınız bu işin ilk basamaklarıdır ve derinlere doğru indikçe karşınıza çok daha fazla ilgi, bilgi, beceri, zaman ve para gerektiren detaylarla karşılaşacaksınız. Eğer bu konuda bir şeyler biliyorsanız bu yazı size sıkıcı ve uzun gelebilir okumanızı tavsiye etmem...

Hediye gelmemiş olduğunu  düşünerek ilk modellerinizi alırken nelere dikkat etmeniz gerektiği konusuna kısaca değinelim... Herkesin ilgi duyduğu model türü farklıdır. Benim gözüm en çok pervaneli uçaklara takılır. Siz yelkenli gemi sevdalısı olabilirsiniz. Oğlunuz "Baba araba al " diye tutturabilir. Burada herhangi bir sorun  yok, isteyen istediği tür modeli yapmalıdır, amacımız bu uğraştan eziyet çekmeden zevk almak... Ama "farketmez herhangi bir şey olsun" diye bir seçeneğiniz varsa ve sadece plastik model yapmak niyetindeyseniz size "tank veya askeri araç" öneririm. Çünkü tank modelciliği uçak yada gemi modeline göre nispeten daha kolaydır. Başlangıçta model seçerken kutu kapağının karşı konulmaz bir cazibesi olur . Ama çok güzel resimlenmiş "janjanlı" bir kutunun içinden  çıkan modelin kalitesi hayal kırıklığı yaratabilir. Yeni başlayan birinin bu konuda pek fazla şansı yoktur, neyin iyi  neyin kalitesiz olduğu ancak masaya oturup yapmaya başlayınca ortaya çıkar. Firmalar çok eskiden ürettikleri düşük kaliteli modelleri sanki yeniymiş gibi kutulayıp satabilirler . Bazıları ise yaptıkları bu bezirganlığı "model çok eski, kalitesi de kötü ama napalım biraz nostalji yaptık kusura bakmayın" benzeri pişkin bir yazı ile alıcıdan özür diler . Ama bu kağıt model kutusunun içindedir ve satın alındıktan sonra elimize geçer ! Sözün kısası gözünüze kestirdiğiniz bir modelin kalitesi ile ilgili internet üzerinde bilgi bulabileceğiniz pek çok yer vardır. Kitin tam olarak bilgisini (firma,ölçek,seri numarası gibi) Google gibi bir arama motorunda verdiğinizde size mutlaka bir şeyler verecektir. (Biliyorum karşılaşacağınız sayfa muhtemelen İngilizce olacaktır ama bu da geçerli ikinci bir lisan öğrenmek için bahanemiz olsun mu? )

Model kalitesi konusunda ilk aşamada pek fazla yapabileceğimiz bir şey yok ama modeli oluşturan parça sayısı konusunda seçme şansımız var. Seçtiğiniz model kutusunda modeli oluşturan parça sayısını belirtir. (Buraya konu ile ilgili foto) . Başlangıç modellerinizde çok fazla parça olmaması tavsiye edilir. Fazla parça hem maliyet artışı hem de model yapım zamanının uzaması anlamına gelir. Bazı model firmaları alıcılarına kolaylık olması için yapım zorluğuna göre seviye numaraları koyarlar . Bu numaralar modelin parça sayısı ve yapım zorluğuna göre artar ancak kalitesi konusunda yardımcı olmaz.

Plastik modeller kutudan "kit" yani parçalar halinde çıktığı gibi boyasızdır da. Model içindeki yapım kılavuzuna göre yapıştırılır ve boyanır. Yapıştırma ve boyama aşamalarının önceliği duruma göre değişir. Bazı parçaların yapıştırılmadan önce boyanması gerekir çünkü daha sonra boyamak zordur. Bu öncelik sırasını deneyim kazandıkça siz de belirleyebilirsiniz ama yapım kılavuzunu incelemekte her zaman çok büyük faydalar vardır. Orada ne yazıyorsa aynen uygulayın demiyorum ama bir şeye başlamadan önce bu kılavuza göre modelinizi kafanızdaki sanal ortamda bir yapıştırıp boyayın . Bazı noktalarda boyama için artık çok geç olduğunu göreceksiniz. Bu tür yerlerde hemen bir soru işareti koyun kılavuzunuza... Tecrübe kazandıkça yapım kılavuzu ile beraber kendi kılavuzunuzu yazıp "burayı şöyle yapsam sonuç daha iyi olacak" gibi birtakım ahkamlar kesebilirsiniz.

 İlk seçtiğiniz modellerde çok fazla renk veya kamuflaj uygulamaları varsa zorlanabilirsiniz.  Resim öğretmeni bile olsanız yeni başlayan bir modelcinin bilgi , beceri ve ekipmanı ile bazı modelleri yapmak zordur. Ayrıca açık renk (beyaz,gri,sarı veya açık mavi gibi) boyayı fırça ile yapmak her zaman zordur (yetenekle ilgisi yok sadece teknik bir sorun) . Özetle ilk modelleriniz mümkün olduğunca tek  renkli (tamam abartmayalım 2-3 de olabilir) olsun .

Model seçiminde yukarıda anlattıklarımızla doğru orantılı ama daha can alıcı bir konuya değinelim şimdi : maliyet . Her işte olduğu gibi bu hobinin de bir maliyeti var maalesef . Ancak mantıklı bir hobi politikası benimserseniz maliyet/verimlilik  dengesini çok iyi yakalayabilirsiniz. Her şeyden önce burada önerdiklerim sizin "modelciliği bir hobi olarak benimsediğinizi " düşünerek yazılıyor. Modelciliğinizden verim almak için burada önerdiğim malzeme veya modeller ; eğer uzun vadeli bir uğraş hedeflemiyorsanız cebinizde büyük delikler açabilir.  Birkaç kutu model yapıp bu uğraşıyı terk edecekseniz önerilerimin büyük kısmını yapmasanız da olur. Maliyet hesabına dönecek olursak her şeyden önce elinizin altında olması gereken çok temel malzemeleriniz olacak. Bunların dışında model seçiminde de maliyet sizi zorlayacaktır. Yukarıda yapmış olduğum tavsiyelere paralel olarak ( az parçalı ve az renkli) hemen "ucuz" modellere yönelmeyin.  " Bunlar ucuz yapamasam da atar yenisini alırım " mantığı sizi bir yere getirmez ama hurda model dolu kocaman bir çöp poşetiniz olur... Önemli olan aldığınız kutuyu bilgi ve beceriniz çerçevesinde ne kalitede olursa olsun bitirebilmektir. Benim karşı olduğum bir kavram da " acemiliğimi bunlarda atayım sonra pahalı modeller alırım " şeklindedir . Bu görüşün  çok verimli olmadığını bunca yıllık amatör ve profesyonel modelcilik hayatımdaki tecrübelerimle söylüyorum. Yıllarca yeni başlayanlara basit ve ucuz  olmasının ötesinde bence  en önemli şeyi vermeyen modeller önerdik. Bir modelcinin en keyif aldığı an modelini bitirip önüne koyup seyrettiği andır (en azından benim için öyle). Basitliği ve ucuzluğu için tercih ettirilmiş bir modeldeki bir yığın montaj, tesviye, macun işlemleri yeni başlayanı bezdirebilir. söz konusu şeyin bir model haline gelmesi için belki de "uzman" bir modelcinin uzun uğraşlar sarf etmesi gerekiyordur aslında ve bu şey yeni başlayanlar için üretilmemiştir.

Öyleyse ne yapacağız ? Gidip en pahalı modeli alıp rezil mi edelim ?  Tabii ki hayır. Gözlemlediğim kadarı ile modellerin kötü yapılmasının sebebi acemilik değil bilgisizliktir. Acemiliğin çaresi çok model yapıp deneyim kazanmaktır, zamanla eliniz alışır daha iyi modeller ortaya koyarsınız.  Peki ya bilgisizlik ? Yüzüncü modelinizde bile hala boyayı karıştırmadan kullanıyorsanız veya birleşme yerleri aralık  kalıyorsa edindiğiniz bilgiyi ve bunu doğru/yeterli oranda kullandığınızı oturup gözden geçirmeniz gerekir. Bu arada harcadığınız malzeme ve model maliyetini de hesap ederseniz  "ucuz modelle deneyim kazanma" maliyetini tam olarak görebilirsiniz.  Toparlayacak olursak  hedefimiz makul maliyetlerdeki modellerle başlayıp mutlaka onu belli bir standartta bitirmek olmalıdır.  Unutmayın ki pahalı model iyi model demek değildir . Dikkat ederseniz şu ana kadar herhangi bir markanın ismini vermedim . Çünkü her markanın "pahalı ama kötü " , "ucuz ama iyi " ve " ortalama fiyata güzel " olan modelleri vardır. Sıkça karşılaştığımız " X marka modeller güzel çıkmıyor, bir işe yaramaz " veya " Y 'nin modelleri güzeldir " yorumları pek gerçekçi değildir.

Uzun ve karmaşık bu yorumu maddeler halinde toparlarsak yeni başlayan bir modelci olarak :

1- Modellerin çok fazla parçası olmamasına dikkat ediyoruz

2- Modelin boyamasının mümkünse tek renk veya karmaşık olmayan birkaç koyu renkli olmasına dikkat ediyoruz

3- Model ve malzeme maliyetlerini kabul edilebilir bir seviyede tutuyoruz

4- Yapım kılavuzunu dikkate alarak acele etmeden çalışıyoruz

Şimdi bu uğraşının vazgeçilmez kahramanı malzeme ve el aletlerine bir göz atalım...

Modelcilik dipsiz bir kuyu ise malzeme ve el aletleri de bu kuyudan daha derin bir mevzudur. Birkaç modelcinin masasını , malzemelerini karıştırırsanız neler görürsünüz neler. Her modelcinin bir "tarzı" ve kullandığı malzeme yelpazesi vardır. Kimisi yurtdışında 9.99'a aldığı " kademeli sıkıştırma aparatını " kullanırken başka bir modelci aynı işi annesinden aşırdığı tahta mandalla yapmaktadır. Sizin de zaman içinde bir tarzınız ve malzeme yelpazeniz oluşacaktır. Her ne yöntem olursa olsun bazı malzemeler var ki onlar olmadan olmaz ki modelciliğin başlangıcı için gereklidirler :

Maket bıçağı : Modelcilikte en çok yapılan işlemlerden biridir kesip,biçmek . . Kırtasiyeden veya alışveriş merkezlerinden bulacağınız sap kısmı plastik, bıçağı körlendikçe kırılıp değiştirilebilen ucuz bir model bıçağı ( buraya foto) başlangıç için yeterli olur .

Devamlı olarak model yapanlar ise ucu vidalı-sıkıştırmalı kalem şeklindeki metal sapı olan ve uç kısmına farklı formlarda bıçak takılabilen tipleri kullanır ( foto) . Bu tip model bıçağında genelde 11 numara diye bilinen ucu sivri ve çok keskin bir bıçak tipi kullanılır ki birçok işlem için elverişlidir. Tabii ki bu sap ve bıçakların maliyeti daha yüksektir. Seçim sizin...

Yapıştıcı : İşte bir derin kuyu daha ... Plastik parçalar bu iş için üretilmiş özel yapıştırıcı ile yapıştırılır . Mahalle bakkalından (onlar da tarih oluyor ya neyse...) veya kırtasiyeden alacağınız  tüp yapıştıcılar  veya "Japon adını verdiğimiz  "süper yapıştıcı " bu iş için kullanılmaz . Bahsettiğimiz yapıştırıcılar fiziksel olarak yapıştırır . Bize lazım olan ise plastiği eritip birbirine kaynaştıran kimyasal bir yapıştırıcıdır. Bir çok model üreticisi firma kendi isimleri altında farklı kullanım şekil ve ambalajlarında yapıştırıcı üretir. Biz de bunları kullanıyoruz. Hangi marka kullanılır konusunu bir kenara bırakıp ne tip yapıştırıcı kullanalım onu bir görelim. Genel olarak üç çeşit ambalaj şekli vardır :

1- Tüp : Bildiğimiz klasik tüp yapıştırıcı . Kontrol etmesi biraz zor olduğundan çok gerekmedikçe kullanmadığımız bir şekil. Çok büyük yüzeylerin yapıştırılmasında kullanılabilir.

2- İğne uçlu : Tüp yapıştırıcıya göre daha akışkan

3- Fırçalı :

Yeni başladığımıza göre herşeyden önce "çabuk" bitirip önümüze koymalı veya gelen eşe dosta gösterip "Bunu ben yaptım" diyebilmeliyiz değil mi ? Hayır !

Kural 1 : Modelcilikte hiçbirşeyi "çabuk" veya aceleye getirmeyin.

Aceleye getirip çarçabuk toparlanmış model size (ve çevrenizdekilere) zevk vermeyecek hatalarla dolu olacaktır :

- "Güzel olmuş ama bak burasını boyamamışsın ?

 - Eee şey aceleye geldi de ondan...

- Kanadı da eğri olmuş ?

- ...

Bu tür diyaloglar başlangıç aşamasındaki (sonraları da böyle olur merak etmeyin) hobinizi kemirmeye adaydır. Hangi seviyede olursanız olun modelinize bok atacak bir "uzman" her zaman çıkacaktır ama sizin hedefiniz her ortamda insaların kabul edecebileceği düzgünlükte bir model çıkarmak olsun. Her modelin yapımı için harcanması veya beklenmesi gereken süreler vardır. Bunlara uymazsanız boyanız tozlu, kanadınız eğri olabilir.